Zaczynając jednak od początku, szwajcarski system edukacji obowiązkowej dla dzieci i młodzieży trwa 9 lat. Po jego zakończeniu istnieje możliwość nauki zawodu (3-4 lata) lub dążenia do uzyskania matury (niem. Abitur) w 3 lata. Jak wygląda to w praktyce?

Kształcenie zawodowe

W przypadku zawodów w sektorze ochrony zdrowia oznacza to, że po zakończeniu obowiązku szkolnego można wybrać trzyletnie szkolenie w celu zdobycia jednego z zawodów medycznych. Szkolenie to (niem. Berufslehre) kończy się w Szwajcarii uzyskaniem szwajcarskiego certyfikatu biegłości (EFZ). Uzyskany w obszarze podstawowego kształcenia pielęgniarskiego tytuł FaGe (niem. Fachfrau/Fachmann Gesundheit) umożliwia podjęcie pracy na stanowisku, na którym realizowana jest podstawowa opieka pielęgniarska, która obejmuje świadczenia opiekuńcze i pielęgnacyjne pod nadzorem pielęgniarki dyplomowanej.

Podnoszenie kwalifikacji jest możliwe dzięki dalszemu kształceniu w wyższej szkole technicznej HF (niem. Höhere Fachschule). Nauka odbywa się w trybie zaocznym i jest finansowana przez szpitale. Czas trwania kształcenia zależy od wcześniejszej edukacji: jako kontynuacja nauki dla osób z tytułem FaGe trwa 2 lata, natomiast dla kandydatów, którzy nie posiadają tego tytułu trwa 3 lata. Po jego ukończeniu absolwent otrzymuje tytuł pielęgniarki dyplomowanej/pielęgniarza dyplomowanego  (niem. Phlegefachfrau/Phlegefachmann).

Kolejnym etapem rozwoju zawodowego jest kształcenie podyplomowe, które umożliwia zdobycie kwalifikacji specjalistycznych. Pielęgniarki mogą uzyskać stopień NDS HF (niem. Nachdiplomstudium Höhere  Fachschule) w takich dziedzinach jak: anestezjologia, intensywna terapia oraz ratownictwo medyczne. Kształcenie jest realizowane w ciągu dwóch lat w trybie zaocznym i np. w zakresie intensywnej terapii obejmuje min. 717h kształcenia praktycznego oraz 360h kształcenia w zakresie teorii. W znacznym stopniu jest finansowane przez pracodawcę.

Kształcenie akademickie

Kształcenie w ramach ścieżki, w której uczniowie zdają maturę (niem. Berufsmatura) umożliwia podjęcie nauki na poziomie akademickim. Jedynie w tej ścieżce rozwoju zawodowego, system kształcenia jest porównywalny do polskiego kształcenia pielęgniarek. Program nauki na poziomie licencjata pielęgniarstwa w trybie dziennym jest realizowany w czasie trzech lat, natomiast kształcenie w trybie zaocznym wydłuża się do 5 lat. Po uzyskaniu tytułu licencjata istnieje możliwość kształcenia na studiach magisterskich, które mogą być ukierunkowane na obszar kształcenia klinicznego (w tym zaawansowanej praktyki pielęgniarskiej), zarządzania i organizacji pracy w placówkach ochrony zdrowia, edukacji, a także badań naukowych. Czas trwania nauki jest uzależniony od trybu kształcenia i trwa średnio ok. 2 lat. Ostatnim etapem kształcenia akademickiego może być podjęcie studiów III-ego stopnia, czyli studiów doktoranckich.

Szwajcaria to dobry rynek pracy ze zróżnicowaną ofertą zatrudnienia dla pielęgniarek

Niezależnie od wybranej ścieżki kształcenia, rynek pracy  w Szwajcarii oferuje pielęgniarkom i pielęgniarzom szereg możliwości zatrudnienia w blisko 300 szpitalach o różnej wielkości od 100 do 1900 łóżek. Szpitale uniwersyteckie znajdują się w Zurychu, Bazylei, Bernie, Lozannie i Genewie. W St. Gallen, Winterthur, Aarau, Lucernie i Thurgau działają szpitale centralne, a ich uzupełnieniem są liczne szpitale regionalne. Ponadto na rynku działają również dwie duże prywatne grupy szpitali: Hirslanden  (17 klinik) i Swiss Medical Network (15 klinik).

Model pracy w zespołach interdyscyplinarnych

Podstawą w pracy szwajcarskiej pielęgniarki lub pielęgniarza jest działanie w ramach zespołu interdyscyplinarnego silnie zorientowanego na pacjenta. Członkowie zespołu sprawującego opiekę nad pacjentem mogą mieć różny poziom doświadczenia i wykształcenia, wszyscy jednak ściśle współpracują ze sobą. Do głównych zadań zespołu pielęgniarskiego należy przywrócenie lub poprawa zdrowia fizycznego oraz/lub psychicznego pacjenta. Cel ten jest osiągany przez pomoc w utrzymaniu higieny osobistej, pomoc w przyjmowaniu pokarmów, monitorowanie podstawowych parametrów życiowych, leczenie ran i zmianę opatrunków, udział w farmakoterapii, obserwację funkcji organizmu i wzorców snu, dokumentowanie działań, edukowanie i doradzanie pacjentom oraz ścisłe konsultacje i współpracę z lekarzem prowadzącym.

W zakresie praktyki klinicznej najwyższy poziom kwalifikacji pielęgniarskich posiadają specjaliści w określonej dziedziny. Ich praca cechuje się wysokim poziomem odpowiedzialności oraz samodzielności, wspieranej współpracą z przedstawicielami innych grup zawodowych, w tym lekarzy. Jednocześnie w zakresie rozwoju w obszarze zarządzania i organizacji pracy pielęgniarki mogą pełnić funkcje liderów zespołów (zespoły do 10 osób), kierowników oddziałów (zespoły do 30 osób), ale również dyrektorów szpitali, czy innych jednostek ochrony zdrowia.

Silne lobby pielęgniarskie aktywnie wspiera ambicje zawodowe pielęgniarek 

Rozwój zawodowy pielęgniarek jest wspierany także przez branżowe organizacje i stowarzyszenia. Jednym z największych stowarzyszeń zawodowych w sektorze opieki zdrowotnej, liczącym około 25 000 członków, jest Szwajcarskie Stowarzyszenie Zawodowe Pielęgniarek (SBK). Pielęgniarki zajmujące stanowiska kierownicze w szwajcarskich instytucjach ochrony zdrowia zrzeszają się w szwajcarskim stowarzyszeniu liderów pielęgniarstwa, Swiss Nurse Leaders. Promuje ono rozwój przywództwa i zarządzania w pielęgniarstwie i oferuje swoim członkom silną sieć kontaktów i wsparcia. Obydwa stowarzyszenia organizują również regularne wydarzenia dla swoich członków i członkiń. W 2022 roku SBK zaprasza na  Szwajcarski Kongres Pielęgniarski pod hasłem „Otwarte drzwi dla pielęgniarstwa przyszłości”. Natomiast tematem przewodnim corocznego kongresu organizowanego przez Swiss Nurse Leaders w 2022 roku jest „Pozytywne przywództwo – już teraz!”, w ramach którego odbędą się m.in. sympozja nt. „Rezyliencji i odpornego przywództwa”

Wśród czasopism branżowych skierowanych do grupy zawodowej pielęgniarek są m.in.

Kompetencje H+ Forum Szpitalne – dwujęzyczny magazyn (niemiecki i francuski) dla profesjonalistów zatrudnionych w szwajcarskich szpitalach, klinikach oraz instytucjach rehabilitacyjnych i opieki długoterminowej. Na stronie competence.ch prezentowane są wiadomości i informacje z branży zdrowotnej oraz szpitalnej.

Krankenpflege – oficjalne czasopismo SBK o prenumerowanym nakładzie 27.500 egzemplarzy. Jest to największe zawodowe czasopismo pielęgniarskie w Szwajcarii. Publikuje specjalistyczne artykuły dotyczące praktyki zawodowej, kształcenia oraz polityki zawodowej, a także innych tematów interesujących przedstawicieli zawodu. Ponadto w każdym numerze znajduje się przegląd aktualnych możliwości edukacyjnych oraz ogłoszenie z ofertami pracy z całej Szwajcarii.

Pielęgniarka to  szanowany zawód i wiele możliwości rozwoju 

Niezależnie od wybranej ścieżki kształcenia: zawodowej czy akademickiej, rynek pracy w Szwajcarii stwarza dla pracowników ochrony zdrowia wiele kierunków rozwoju oraz możliwości awansu zawodowego, zarówno na stanowiska specjalistyczne, jak i kierownicze. Co więcej 84% pielęgniarek i pielęgniarzy pracujących w szwajcarskich szpitalach ocenia klimat pracy jako dobry lub bardzo dobry. (Źródło: Siebenhuner i współautorzy, Temporal work stressors and satisfaction with work, life and health among health professionals in Switzerland. Swiss Med Wkly. 2020 Feb 21;150:w20175.) Wreszcie zawód ten cieszy się bardzo dużym szacunkiem społecznym, a jego przedstawiciele mają aktywne wsparcie prężnie działającego lobby pielęgniarskiego.