Jak jest postrzegany farmaceuta w Szwajcarii i jaki jest zakres jego obowiązków? Praca magistra farmacji w kraju kantonów znacząco odbiega od polskich realiów, przede wszystkim z uwagi na rolę jaką pełni w systemie ochrony zdrowia i znacznie szerszy zakres odpowiedzialności. Farmaceuci w Szwajcarii wnoszą kluczowy wkład w zdrowie populacji, a apteki funkcjonują w dużej mierze jako poradnie medyczne pierwszego kontaktu.
Rola farmaceutów w systemie opieki zdrowotnej
W Szwajcarii funkcjonuje 1819 aptek, a pracuje w nich 22212 osób. Codziennie średnio 314 533 osoby odwiedzają apteki w Szwajcarii. Wizyta w aptece jest łatwo dostępna a zakres obowiązków farmaceutów zdecydowanie wybiega poza rolę sprzedawcy leków. Farmaceuci oferują szybkie wsparcie w przypadku nagłych problemów zdrowotnych, odgrywają istotną rolę w opiece profilaktycznej, a osobom przewlekle chorym pomagają w utrzymaniu wysokiej jakości życia i korzystaniu z leków w sposób bezpieczny i celowy.
Z 22212 pracowników aptek 9% stanowią kierownicy aptek, 17% to pozostali magistrzy farmacji, ponad 42% stanowi szwajcarski odpowiednik polskiego technika farmacji. Pozostały personel to m.in. sprzedawcy w drogeriach oraz praktykanci. Szwajcarzy średnio 11 razy w roku odwiedzają aptekę, podczas gdy na wizytę u lekarza decydują się nie częściej niż 4 razy rocznie.
W Szwajcarii aptekarz cieszy się dużym zaufaniem społecznym. Aż 90% populacji twierdzi, że w pełni ufa zaleceniom i kompetencjom farmaceutów w przypadku chorób o normalnym przebiegu, a dla aż 80% Szwajcarów farmaceuci są osobami pierwszego kontaktu i to do nich, a nie do lekarza, zwracają się o pomoc w diagnozie, doborze i dawkowaniu leków.
Dobro pacjenta zawsze jest na pierwszym miejscu. W Szwajcarii unika się zbędnego nadużywania leków, zwłaszcza antybiotyków. Farmaceuci raczej odradzają stosowanie wielu różnych preparatów i podpowiadają, który będzie w danym przypadku najbardziej efektywny. Nie praktykuje się również czysto komercyjnej sprzedaży i promocji suplementów zdrowia.
W Szwajcarii w aptece pracuje więcej pracowników, co przekłada się na spokojniejszą pracę i więcej czasu na każdego pacjenta. Całkiem normalne w Szwajcarii jest też pracowanie na część etatu (np. 80% czy 60%). Pełen etat to zwykle 42 godziny pracy tygodniowo. Standardem są 3 przerwy w trakcie 8.5h dnia pracy (2 x 20 min + 1 x 1 h na lunch), a w przypadku Galenica – największej grupy farmaceutycznej w Szwajcarii, również 25 dni płatnego urlopu. Apteki z reguły są zrzeszone w sieciach farmaceutycznych które posiadają własne systemy zarządzania jakością, dzięki czemu gwarantują stałą i niezmienną wysoką jakość opieki nad pacjentem bez względu na lokalizację w Szwajcarii. Galenica, do której należą 3 największe sieci aptek: Coop Vitality, Amavita i Sun Store wyznacza w tym zakresie wiodące standardy.
Zakres obowiązków farmaceutów w Szwajcarii
Uprawnienia farmaceutów w Szwajcarii są znacznie szersze niż w Polsce. Co do zasady nie pracują „przy okienku”. Tę rolę pełnią Asystenci farmacji. Farmaceuci natomiast podejmują bezpośredni kontakt z pacjentem, wszędzie tam gdzie zachodzi potrzeba konsultacji zdrowotnej.
Praktycznie każda apteka dysponuje gabinetem diagnostycznym, w którym mgr farmacji może przeprowadzić z pacjentem dokładny wywiad chorobowy, postawić diagnozę i wreszcie podjąć decyzję, czy wydać pacjentowi lek, czy też skierować go do lekarza lub szpitala.
Dodatkowo osoby posiadające tytuł magistra farmacji i odpowiednie przeszkolenie (specjalizacja FPH) wykonują również w aptekach zabiegi typu, np. pobieranie krwi, pomiar ciśnienia, hemoglobiny i glukozy, testy alergiczne i Covidowe, oraz szczepienia na odrę, świnkę, różyczkę, tężec, WZW A/B, odkleszczowe zapalenie mózgu czy grypę.
Inaczej niż w Polsce wygląda również kwestia recept. Polskie prawo reguluje wzór recepty podczas gdy w Szwajcarii wygląd recepty ma drugorzędne znaczenie. Całość systemu opiera się na bliskiej współpracy między lekarzem a farmaceutą i wzajemnym zawodowym zaufaniu. Zdarza się, że lekarze przesyłają recepty do aptek faksem lub drogą elektroniczną. Dokumenty te różnią się w zależności od kantonu i mogą być napisane w kilku różnych językach. Co więcej, farmaceuci sami mogą wystawiać recepty na niektóre preparaty. Nie dotyczy to leków psychotropowych lub zawierających substancje narkotyczne. Leki są zazwyczaj wydawane przez techników, ale każdy lek na receptę musi być skonsultowany z magistrem farmacji, które kontroluje wydawanie leku.
Od pracowników aptek wymaga się również szerokiej wiedzy na temat profilaktyki wielu chorób, w tym cukrzycy, miażdżycy, nadciśnienia, czy chorób serca. Co więcej, aptekarze wspomagają terapię osób z uzależnieniami od alkoholu i narkotyków, którzy za zgodą lekarzy mogą otrzymać w aptekach silne substancje, m.in. morfinę. Oczywiście jest to możliwe tylko z odpowiednim zaświadczeniem.
Wykształcenie farmaceutów wymagane w Szwajcarii
Studia farmaceutyczne są podzielone na 2 etapy. Pierwszy z nich kończy się uzyskaniem tytułu licencjata, a drugi magistra. Program kształcenia jest spójny z oczekiwaniami wobec roli , jaką farmaceuta pełni w szwajcarskim społeczeństwie. Duży nacisk kładziony jest na farmację zorientowaną na pacjenta, stąd nauczanie kompetencji miękkich istotnych w kontakcie z pacjentem, umiejętności prowadzenia anamnezy, czyli pogłębionego wywiadu chorobowego i triage, czyli selekcji przypadków.
Polski dyplom magistra farmacji pozwala na podjęcie pracy w szwajcarskiej aptece po wcześniejszej nostryfikacji w MEBEKO, komisji zawodów medycznych i zdaniu egzaminu z języka niemieckiego na poziomie B2 lub C1 w zależności od kantonu .
Możliwości rozwoju zawodowego farmaceutów w Szwajcarii
Uzyskanie tytułu magistra farmacji pozwala na dalsze kształcenie w zakresie zdobywania większej odpowiedzialności zawodowej czy menedżerskiej. Jeśli chcesz pracować jako samodzielny farmaceuta z prawem do wykonywania określonych zabiegów lub starać się o pozycję kierownika apteki, istnieje możliwość odbycia dodatkowej specjalizacji zakończonej uzyskaniem tytułu Fachapotheker/in Offizin (FPH)
Duże grupy farmaceutyczne, jak np. Galenica nie tylko pokrywają jej koszt, ale i umożliwiają pracownikom odbycie specjalizacji w ramach godzin pracy. Dodatkowo Galenica ponosi również koszt opłat egzaminacyjnych i opłaca członkostwo w Stowarzyszeniu Farmaceutycznym pharmaSuisse.
Co więcej, farmaceuci w Szwajcarii podlegają wymogowi ustawicznego kształcenia zawodowego. Co roku są zobligowani do zebrania 200 punktów przyznawanych za specjalistyczne szkolenia i kursy, co bez wątpienia ma wpływ na utrzymanie wysokiego poziomu usług farmaceutycznych.
Praca farmaceuty w Szwajcarii – podsumowanie
Farmaceuci w Szwajcarii wnoszą kluczowy wkład w zdrowie populacji, a apteki pełnią de facto rolę centrum kompetencji w zakresie usług zdrowotnych. Nic dziwnego zatem, że rośnie zapotrzebowanie na wykwalifikowanych farmaceutów z dyplomem magistra. Mile widziani są również farmaceuci z krajów UE, w tym z Polski, którzy mogą podjąć pracę po nostryfikacji dyplomu w MEBEKO i zdaniu egzaminu z języka niemieckiego.
Cenionym pracodawcą na szwajcarskim rynku farmaceutycznym jest Grupa Galenica, która aktywnie poszukuje polskich kandydatów z dyplomem magistra zainteresowanych podjęciem pracy w szwajcarskich aptekach. Oferuje pracę w 3 sieciach aptek: Amavita, Coop Vitality i Sun Store na terenie kantonu niemieckojęzycznego. Oprócz atrakcyjnego wynagrodzenia i benefitów oferty pracy dla farmaceutów w ramach Grupy uwzględniają również możliwość dalszego rozwoju zawodowego i uzyskania specjalizacji.
Obecnie trwa nabór do programu szkoleniowego dla farmaceutów – Academia Carenea – który obejmuje przygotowanie językowe, zawodowe i kulturowe do podjęcia pracy w aptekach Galenica. Dla wszystkich kandydatów, którzy przejdą pozytywnie kwalifikację, program jest bezpłatny.
